چهارشنبه / ۷ آبان / ۱۴۰۴ Wednesday / 29 October / 2025
×
اسلام سیاسیِ بی‌خطر
محصول مشترک دوحه و واشنگتن

اسلام سیاسیِ بی‌خطر

ارتش مشترک، رویای دست نیافتنی
مقابله کشورهای اسلامی با رژیم صهیونیستی

ارتش مشترک، رویای دست نیافتنی

دولت سازی کاغذی
مأموریت غرب برای مهار فلسطین

دولت سازی کاغذی

موتور آینده‌ساز انقلاب
دانشگاه و دانشجو از امیرکبیر تا امروز

موتور آینده‌ساز انقلاب

دانشگاه در ایران، از زمان امیرکبیر و دارالفنون تا امروز، نه فقط یک مرکز علمی که میدان تحولات اجتماعی و سیاسی بوده است. هر دوره تاریخی، شاکله‌ای تازه به دانشگاه، دانشجو و جنبش دانشجویی داده است.
تاریخ از نگاه فردوسی
روایت‌گر تاریخ اساطیری و کهن

تاریخ از نگاه فردوسی

در میان آثار برجسته‌ی ادب فارسی، شاهنامه‌ی حکیم ابوالقاسم فردوسی، همچون قله‌ای استوار در افق فرهنگ ایران‌زمین قد برافراشته است؛ گنجینه‌ای که حاصل سی سال رنج و همت بی‌دریغ آن مرد فرزانه است.
تحلیلی بر ماهیت واقعی صلح در جهان امروز

صلح آمریکایی یا صلح ترامپی؟

صلح واژه‌ای دوست‌داشتنی و ارزشمند است. خداوند متعال در قرآن می‌فرماید: «الصّلح خیر». حتی کسانی که جنگ‌طلب و ظالم‌اند، گاه خود را مدافع صلح معرفی می‌کنند تا تجاوز و ظلم خود را توجیه کنند. اما آیا صلح آمریکایی و به ویژه صلح ترامپی، معنای واقعی صلح را در بر دارد؟ تجربه تاریخی و سیاست‌های معاصر پاسخ روشن می‌دهد. تجاوز به تاسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، بمباران آن‌ها با بمب‌های سنگین و سپس ادعای ترامپ که «من این تاسیسات را نابود کردم و حالا وقت صلح است!» نمونه‌ای آشکار از تحریف واژه صلح است.
صلح آمریکایی یا صلح ترامپی؟
واقعیت ایرانیان خارج از کشور
مهاجرت تهدید است یا فرصت؟

واقعیت ایرانیان خارج از کشور

از نخستین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی، مسئله «ایرانیان خارج از کشور» بارها به یکی از سوژه‌های پررنگ رسانه‌های بیگانه و جریان‌های غرب‌زده داخلی تبدیل شده است. گاه با کلیدواژه‌هایی چون «فرار نخبگان» و زمانی با بحث «مهاجرت توده‌ای»
دولت سازی کاغذی
مأموریت غرب برای مهار فلسطین

دولت سازی کاغذی

از روزی که فلسطین به اشغال درآمد، غرب همواره میان دو نقش متناقض سرگردان بوده است: شریک راهبردی اسرائیل و مدعی عدالت‌خواهی در عرصه‌ی بین‌الملل. این دوگانگی امروز بار دیگر در قالب اقدامی نمایشی آشکار شده است.
یـادداشت سردبیر
سید محسن مرویان
اینجاست که مفهوم جنگ شناختی رخ می‌نماید؛ جنگی که در آن، سلاح نه گلوله، بلکه تصویر و واژه است؛ و میدان نبرد، نه خاکریزهای جغرافیایی، بلکه ساحت ذهن‌ها و دل‌ها. در چنین بستری، جهاد تبیین نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی وجودی برای بقای هویت مستقل اسلامی انقلابی و تداوم گفتمان ایرانی است. جهاد تبیین، آن‌گونه که در اندیشه امامین انقلاب اسلامی بازتاب یافته، رسالتی مضاعف است: نخست در مقام دفع شبهات و مقابله با تحریف‌ها و دوم در مقام ایجاد بصیرت ایجابی و بازتولید منظومه‌ی معنایی انقلاب. بدین معنا، جهاد تبیین صرفاً واکنشی تدافعی به هجمه دشمن نیست؛ بلکه راهبردی تهاجمی برای تثبیت هژمونی گفتمان انقلاب در سپهر عمومی و احیای نسبت تمدنی امت اسلامی با حقیقت قدسی است. وظیفه در این میدان، محدود به حلقه‌ای خاص از نخبگان و رسانه‌گران نیست. هر شهروند انقلابی، مخاطب این تکلیف است. پدران و مادران در تربیت فرزندان، معلمان در کلاس‌های درس، دانشگاهیان در میدان تولید علم، خطیبان و عالمان دین در مساجد و محافل دینی و حتی کاسبان در مراودات روزمره، همه در این میدان نقشی ایفا می‌کنند. اما بی‌تردید، سهم نخبگان فکری و اهل قلم، سهمی تاریخی و راهبردی است. چرا که ایشان قادرند به سطح تحلیل ساختاری و خوانش کلان از روندهای اجتماعی و تاریخی دست یابند؛ توانایی‌ای که عموم مردم بهره کمی از آن دارند ولی اگر عموم جامعه به مثابه سپاهیان این میدان‌اند، نخبگان فرماندهان اندیشه و معماران راهبردند. باید توجه داشت که تأخیر در جهاد تبیین، مساوی است با سپردن صحنه‌ی ادراک جمعی به دشمن. روایت اگر به‌موقع و صحیح ارائه نشود، جای خود را به روایت تحریف‌شده خواهد داد؛ و آنگاه حقیقت، حتی اگر در عالم واقع محفوظ بماند، در سپهر اجتماعی مهجور و بی‌اثر خواهد شد. این همان خطری است که رهبر معظم انقلاب از آن با تعبیر فریضه فوری یاد کرده‌اند: فریضه‌ای که تقدیم و تأخیر نمی‌شناسد و هر لحظه تعلل در آن، به معنای پیشروی جبهه باطل است.
ورزشی
نمونه‌ی مدیریت با برنامه
علیرضا دبیر و پژمان درستکار

نمونه‌ی مدیریت با برنامه

کارنامه یا سلیقه شخصی؟
معیار قضاوت در ورزش چیست؟

کارنامه یا سلیقه شخصی؟

میراث پهلوانی و معنویت
به بهانه‌ی موفقیت کشتی ایران

میراث پهلوانی و معنویت

مصاحبه
حجت‌الاسلام صلح‌میرزایی در گفتگو با تبیین

حضور میدانی روحانیت در جایگاه های مورد نیاز جامعه و حاکمیت

آرش ماهنامه
مقاله
ارتش مشترک، رویای دست نیافتنی
مقابله کشورهای اسلامی با رژیم صهیونیستی

ارتش مشترک، رویای دست نیافتنی

از زمان تأسیس رژیم صهیونیستی تاکنون، تهدیدات این رژیم علیه کشورهای اسلامی، به ویژه پیرامون ایران، همواره افزایش یافته است. در گذشته تلاش کشورهای عربی و اسلامی برای مقابله با اسرائیل عمدتاً از طریق نبردهای مستقیم مانند جنگ‌های اعراب و اسرائیل بوده است، اما معمولاً این نبردها با شکست طرف عربی و اسلامی همراه بود. با شکل‌گیری محور مقاومت به رهبری جمهوری اسلامی ایران، روند موفقیت‌ها علیه رژیم صهیونیستی آغاز شد و تاکنون توانسته است اقدامات اسرائیل را محدود کند.

این موفقیت‌ها رژیم صهیونیستی را به سمت سیاست تنش‌زدایی و بهره‌گیری از دیپلماسی و ایران‌هراسی سوق داده تا بتواند از طریق حمایت متحدان غربی و برخی دولت‌های منطقه‌ای، نفوذ خود را حفظ کند.

در چنین شرایطی، ایجاد ارتش مشترک کشورهای اسلامی با الگوبرداری از محور مقاومت، به عنوان یک راهکار مؤثر مطرح می‌شود. با وجود این، اختلافات داخلی کشورهای مسلمان، همراهی برخی با اسرائیل و پروژه‌های ایران‌هراسی، تشکیل چنین ارتشی را دشوار می‌سازد. پرسش اصلی این است که آیا واقعاً امکان تشکیل ارتش مشترک اسلامی برای مقابله با رژیم صهیونیستی وجود دارد و این موضوع چه اهمیتی برای امنیت ملی ایران و دیگر کشورهای اسلامی دارد. اهمیت این سؤال از نظر بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی نیز برجسته است، زیرا مقابله با نفوذ اسرائیل و تقویت امنیت منطقه‌ای از اصول بنیادین آن محسوب می‌شود.

تحقیقات پیشین، از جمله آثار یدالله جوانی، محمدتقی ابراهیمی خوجین و یوسف کرمی، نشان می‌دهد که اقدامات اسرائیل تهدیدی جدی برای امنیت ملی ایران است و سیاست تنش‌زدایی این رژیم در واقع تلاشی برای تثبیت نفوذ و ایجاد حلقه امنیتی علیه ایران است. از منظر روابط بین‌الملل، دولت‌ها برای تأمین امنیت و منافع خود، می‌توانند با یکدیگر اتحاد نظامی و امنیتی تشکیل دهند. این اتحاد می‌تواند رسمی یا غیررسمی باشد و به آن کمک می‌کند تا در مقابل تهدیدات خارجی، موازنه قدرت ایجاد شود.

رژیم صهیونیستی با حمایت آمریکا، میکوشد تا قدرت خود را در خاورمیانه و به ویژه کشورهای خلیج فارس را گسترش دهد. اهداف آن شامل بهره‌برداری از نسل جوان برای نفوذ فرهنگی و سیاسی، بزرگنمایی تهدید ایران، توسعه نفوذ سیاسی، جذب نخبگان اقتصادی و سیاسی، بهره‌گیری از حمایت آمریکا و متحدان آن، حضور در مرزهای پیرامونی ایران و ایجاد روابط محرمانه با برخی کشورها است. در مقابل، ایران با تکیه بر محور مقاومت، سعی کرده است ملت ها را آگاه کرده و این تهدیدات را محدود و از نفوذ اسرائیل جلوگیری کند و بیانیه گام دوم انقلاب نیز تأکید می‌کند که حمایت از محور مقاومت و مقابله با نفوذ رژیم صهیونیستی در منطقه از اصول اساسی سیاست خارجی ایران است.

تجربه محور مقاومت نشان می‌دهد که همکاری و اتحاد بین کشورهای منطقه، می‌تواند موفقیت‌های چشمگیری در محدود کردن قدرت رژیم صهیونیستی داشته باشد. با توجه به سیاست‌های جدید اسرائیل برای فریب برخی کشورهای مسلمان، ضرورت ایجاد ارتش مشترک اسلامی بیش از پیش احساس می‌شود. تحقق این هدف نیازمند گسترش همکاری‌های منطقه‌ای، دیپلماسی دفاعی، عمق‌بخشی انقلاب اسلامی و رفع موانع معنوی و سیاسی مانند مقابله با ناتوی عربی است. دیپلماسی دفاعی به معنای استفاده از ابزارهای مذاکره، ایجاد ساختارهای دانش‌محور و آمادگی برای پاسخگویی به تهدیدات است، در حالی که عمق‌بخشی انقلاب اسلامی شامل توسعه نفوذ ایران در عرصه سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی و افزایش بازدارندگی است.

با این حال، تشکیل ارتش مشترک اسلامی با چالش‌هایی همراه است. ناتوی عربی و همکاری‌های امنیتی آمریکا با کشورهای منطقه، اختلافات دوجانبه و چندجانبه بین دولت‌های عربی، برجسته‌سازی نقش ایران در فعالیت‌های موشکی و فشارهای بین‌المللی از مهم‌ترین موانع محسوب می‌شوند. همچنین مسائل مالی، تحریم‌ها و ملاحظات سیاسی کشورها نیز بر دشواری تحقق این طرح می‌افزاید. با وجود این، ظرفیت‌های ایران در محور مقاومت و همکاری‌های منطقه‌ای نشان می‌دهد که امکان‌پذیری تشکیل ارتش مشترک اسلامی وجود دارد، اما این امر نیازمند دیپلماسی هوشمندانه، بهره‌گیری از شکاف‌های موجود در ناتوی عربی، تقویت همکاری با کشورهایی مانند قطر، ترکیه و اردن و اقدامات واقع‌بینانه در مواجهه با فشارهای بین‌المللی است.

اجرای چنین طرحی نه تنها می‌تواند امنیت ملی و منطقه‌ای را ارتقا دهد، بلکه اتحاد کشورهای مسلمان را تقویت کرده و مسیر مقابله با تهدیدات رژیم صهیونیستی را هموار می‌کند. تجربه محور مقاومت نشان داده است که وقتی کشورهای اسلامی در کنار هم قرار می‌گیرند و با هدایت منطقی، همکاری نظامی و سیاسی دارند، توان مقابله با قدرت‌های تهدیدکننده به شکل قابل توجهی افزایش می‌یابد و فضای منطقه برای توسعه امنیت و ثبات بازتر می‌شود.